İhracat ve ithalat ile ilgili konularda adını sıklıkla duyduğumuz GTİP kodu, en basit tanımıyla Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu tanımının baş harflerinden oluşmaktadır. Nasıl ki vatandaş olarak her birimizin kimliğine kayıtlı bir kodu-numarası varsa, ticarete konu olan her bir ürünün de mutlaka kendine ait bir kimlik numarası bulunmaktadır.
Dünya genelinde Armonize Sistem Nomanklatürü esasına dayanılarak oluşturulan tarife cetvelleri gereğince, ticarete konu olan her ürüne 6 haneli bir kod verilmektedir ve bu kod her ülke için sabittir. Bu 6 haneden sonra devam eden rakamlar ise her ülkenin kendi istatistik sistemine göre değişkenlik göstermektedir.
Uluslararası ticarette kullanılan Armonize Sistem (AS) ile ilgili tüm düzenlemeler Dünya Gümrük Örgütü tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de ise bu alanda yetkili kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’dır. Her bir ürünün gümrük işlemleri GTİP koduna göre gerçekleştirilmekte, her bir ürün/eşya grubu ayrı bir GTİP kodu üzerinden işlem görmektedir.
Daha önce belirttiğimiz gibi GTİP kodunun uluslararası düzeyde belirlenen ilk 6 hanesinden sonrası ülkelerin kendi ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Her bir ülke, ürün gruplarına göre vergilendirme yapabilmek ya da detaylı istatistiki bilgiye kolayca erişebilmek için ilk 6 haneden sonrasına kendi kodlarını eklemektedir. Türkiye’deki kod sistemi ise 12 hane üzerinden düzenlenmiştir ve ülkemiz Avrupa Birliği ile ortak Gümrük Birliği’ne sahip olması sebebiyle, GTİP kodunun ilk 8 hanesi ve ürün grupları Avrupa ülkeleri ile aynıdır.
GTIP kodunun,
İlk 4 Rakamı: Eşyanın Pozisyon Numarası,
İlk 6 Rakamı: Dünya Gümrük Örgütü’ne üye olan ülkelerin tamamında kullanılan Armonize Sistem Nomanklatür kodu,
7 ve 8. Rakamı: Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür kodu,
9 ve 10. Rakamı: Farklı vergi uygulamalarından doğan ürün pozisyon kodu,
11 ve 12. Rakamı: Gümrük Tarife İstatistik kodu olarak tanımlanabilir.
İthalat ve ihracat süreçlerinde işlemlerin aksamadan ve sorunsuz şekilde çözümlenebilmesi için ürününüze ait GTİP kodunun doğru olarak kullanılması ve işlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle tüm süreçlerde ürününüzü tanıyan, mevzuata ve GTİP kodlarına hakim lojistik firmaları ile çalışmanız işinizin aksamaması ve gümrük süreçlerinin doğru yönetilmesi bakımından önem teşkil etmektedir.
GTİP numarası, Avrupa Toplulukları da dahil olmak üzere toplam 41 ülkenin kabul etmesiyle birlikte 1 Ocak 1988 tarihinde hayatımıza girmiştir. Uluslararası ticaretin bugün gelmiş olduğu nokta, globalizm ve dünya genelinde ithalat ve ihracatı yapılan ürün çeşitliliği düşünüldüğünde bugün artık GTİP numarası olmadan uluslararası ticaretin de olamayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. İthalatını ya da ihracatını yapmış olduğunuz ürünün GTİP kodunu bilmeniz, süreçlerin aksamadan devam etmesi anlamında önem taşırken aynı zamanda bahsi geçen ürünün Türkiye’de ya da dünyadaki diğer ülkelerde tabi olduğu gümrük vergileri, kotalar, kısıtlamalar ya da yaptırımlar hakkında da işin en başında bilgi sahibi olmanızı sağlar.
Son olarak, GTİP kodunun uluslararası alanda Harmonized Tariff Code (HTC) olarak tanımlandığını, sorgulama için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi sitesinden ya da ücretsiz olarak ulaşabileceğiniz farklı internet sitelerinden yararlanabileceğinizi de hatırlatmak isteriz.
